کد مطلب:50061 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور آيات 101 سوره مائده كه از سوءال كردن نهي مي كند، چه نوع سوءالي است؟

در پاسخ چند نكته را يادآور مي شويم: الف. مفاد آيات فوق اين نيست كه به طور كلي راه سؤالات منطقي و سازنده را به روي مردم ببندد و آنان را از فراگيري مطالب جلوگيري بكند؛ زيرا خود قرآن به طور صريح دستور مي دهد كه ناآگاهان از دانايان بپرسند؛ {A{/Bفَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ {w10-16w}{I16:43I}*/}A}، {V(نحل، آيه 43)V} ازاين رو منظور آيات، سؤالات نا به جا، بهانه گيري ها و لجاجت هايي است كه اغلب موجب ناراحتي و دشواري هاي مضاعف خود پرسش گر مي شود. ب. شأن نزول مختلفي براي اين آيات در منابع تفسيري نقل شده است كه پاره اي از آن ها سؤال درباره ي امور غيبي و تكويني مي باشد؛ مثل پدر من كيست؟ پدر من در بهشت است يا جهنم؟ عمر من چقدر خواهد بود؟، من به چه وسيله اي از دنيا خواهم رفت؟، من عاقبت به خير مي شوم يا نه؟ و امثال اين ها درپاره اي ديگر از آن ها سؤال در رابطه با خصوصيات و متعلقات شرايع و احكام دين است؛ از قبيل آيا حج در هر سال به طور مشخص بر مسلمان واجب است يا در طول عمر فقط يك بار واجب است؟ و... {V(طبرسي، مجمع البيان، ج 2، ص 428) V} ج. اين شأن نزول هاي مختلف، موجب اختلاف رأي مفسران درباره ي تعيين نوع سؤال شده است. از كلام صاحب مجمع البيان چنين استفاده مي شود كه درباره ي سؤالات تكويني و غيبي است كه نهي شده اند، {V(طبرسي، مجمع البيان، ج 3، ص 429، موسسة الاعلمي، بيروت)V} اما به عقيده ي علامه طباطبايي، اين سؤالات مربوط به خصوصيات جزئي و دقيق تكاليف شرعي است كه از مؤمنين خواسته شده است درباره ي آن ها خيلي جست و جو و كنجكاوي نكنند، {V(علامه طباطبايي، محمدحسين، ترجمه الميزان، ج 6، ص 244 - 236، مركز نشر فرهنگي رجاء، چاپ چهارم) V} برخي، مثل شيخ محمد عبده، معتقدند كه مفاد آيه عام است و نهي هم شامل امور غيبي مي باشد و هم شامل جزئيات احكام ديني. به نظر وي، منظور اوليه و اصلي نهي از سؤال درباره ي دقايق تكاليف شرعي است و به تبع آن نهي شامل سؤال درباره ي اسرار خفيّه هم مي شود، {V(رشيدرضا، تفسير المنار، ج 7، ص 130، دار المعرفة، بيروت) V}.